Sốc phản vệ là tình trạng có thể xảy ra với bất kỳ ai. Nguyên nhân chủ yếu là do dị nguyên từ thức ăn, dị ứng với một số mùi hương, một số loại thuốc, vắc xin… và đây là một trong những phản ứng nguy hiểm, ảnh hưởng đến sức khỏe có thể tiến triển rất nhanh. ở bất kỳ cấp độ nào.
Một số thực phẩm có nguy cơ gây sốc phản vệ cao như cá biển (cá thu, cá ngừ), tôm, tép, ốc, trứng, sữa, dứa, khoai tây, đậu phộng, đậu nành và các chất phụ gia. Tuy nhiên, không phải ai ăn tôm, cua cũng có thể bị sốc phản vệ. Nhiều người không bị dị ứng với tôm, cua nhưng khi ăn vào thì cơ thể lại phản ứng. Một số món đơn giản khi ăn như: dọc mùng, hải sản chấm mắm ruốc… vẫn có thể bị tình trạng này. Có người không bị ốm khi ăn nhưng cơ thể phản ứng do vận động sau khi ăn như tập thể dục, chơi thể thao. Ngoài ra, khi sử dụng rượu, bia, nguy cơ bị sốc phản vệ, cơ thể phản ứng lại càng cao.
TS.BS Trịnh Hoàng Kim Tú – Giảng viên Đại học Y Dược TP.HCM chia sẻ với Infonet, sốc phản vệ là phản ứng cấp tính với dị nguyên, xảy ra rất nhanh từ vài phút đến 2 giờ sau khi tiếp xúc với dị nguyên. Lúc này, bệnh nhân cần được cấp cứu đúng cách và kịp thời.
BS cho biết thêm, với những người bị dị ứng cơ địa, họ vốn đã nhạy cảm với kháng thể IGe. Khi tiếp xúc với một lượng lớn chất gây dị ứng như bị ong đốt, chất gây dị ứng gặp kháng thể IGe, kích hoạt tế bào mast tiết ra chất trung gian hóa học và tạo ra phản ứng phản vệ. Nếu một loạt các tế bào mast giải phóng các hóa chất phản vệ cùng nhau, thì tình trạng phản vệ sẽ nặng hơn.
Mức độ phản vệ
Nhiều người gặp các tình trạng dị ứng như ngứa da, phát ban có thể được coi là triệu chứng của sốc phản vệ nhẹ. Theo đó, ở độ 1, nhẹ, bệnh nhân nổi mề đay, phù mặt ngoài da, tay chân, mắt, môi sưng tấy; nếu ở lớp 2, 2 cơ quan da có phản ứng ở các cơ quan khác như khó thở, tim đập nhanh hơn. Các triệu chứng tiêu hóa có thể xảy ra như đau bụng, tiêu chảy; lên lớp 3 thì đóng đường thở, tụt huyết áp; và mức độ 4 là ngừng hô hấp và ngừng tuần hoàn, rất nặng.
Theo Bác sĩ (BS) Nguyễn Hoàng Linh Phương – Khoa Cấp cứu, Bệnh viện Lê Văn Thịnh, Q.Thủ Đức, TP.HCM chia sẻ với Lao Động, một số người có các biểu hiện như sổ mũi; hắt xì; ngứa miệng; sưng môi, lưỡi, tay chân… Ngoài ra, còn có các triệu chứng như đau đầu, buồn nôn, tiêu chảy, vã mồ hôi, khó thở, chóng mặt. Nếu có từ 2 triệu chứng trở lên như kể trên, bạn cần đến ngay bệnh viện để được điều trị kịp thời. Trên thực tế, sau hơn 2 triệu chứng xuất hiện, có thể đã quá muộn để đến phòng cấp cứu.
Dấu hiệu của sốc phản vệ và cách phòng tránh
Chúng ta nên chú ý quan sát các phản ứng của cơ thể để đề phòng và xử lý kịp thời các trường hợp sốc phản vệ. Dưới đây là một số dấu hiệu và cách đối phó với chúng:
– Khi gặp cơ địa dị ứng, cần điều trị nhanh chóng bằng các loại độc tố có hại. Ví dụ, thức ăn được lấy ra, ong đốt, đốt bỏ ngòi, và ngừng thuốc. Sau đó đặt bệnh nhân ở tư thế ngồi, ngả lưng để dễ thở.
– Những bệnh nhân không thể ngồi, nằm xuống và hơi nâng cao chân để cải thiện lưu thông máu. Có thể nằm nghiêng, sau đó đưa bệnh nhân đến phòng cấp cứu.
– Trong khi tiêm thuốc, nếu thấy có biểu hiện bất thường như bồn chồn, hoảng hốt, sợ hãi, tê đầu lưỡi… phải báo ngay cho bác sĩ để dừng tiêm và xử lý kịp thời.
– Khi tiêm, người tiêm nên lưu lại chỗ tiêm từ 30 – 60 phút, không nên rời đi ngay để đề phòng sốc phản vệ.
– Nếu thấy thức ăn lạ, bạn nên ăn một lượng nhỏ để xem phản ứng của cơ thể. Chờ 24 giờ trước khi ăn lại nếu không có hiện tượng gì bất thường.
– Nếu bạn là người có tiền sử dị ứng với thuốc, vui lòng cung cấp thông tin và trao đổi kỹ với bác sĩ khi kê đơn thuốc, để hạn chế nguy cơ dị ứng khi sử dụng thuốc.
– Cần làm test da (thử phản ứng) trước khi tiêm thuốc nếu bệnh nhân bị dị ứng cơ địa. Nếu bệnh nhân bị dị ứng và kết quả xét nghiệm trên da cho kết quả dương tính thì không nên sử dụng thuốc.
